Voor velen betekent deze tijd van het jaar de lente, bloemetjes die opkomen en met zon het terras op, maar sommigen kijken naar hele andere dingen uit. Festivals als Lowlands, Pinkpop en Down the Rabbit Hole kondigen namelijk nu hun line-ups aan, iets waar muziekliefhebbers het hele jaar naar uitkijken, over speculeren en voorspellingen over doen.

Maar hoe wordt zo’n festival eigenlijk samengesteld? En welke uitdagingen komen daarbij kijken? In kleurrijke vergaderruimtes in het Mojo-kantoor naast de Ziggo Dome wordt het hele jaar druk vergaderd en gemaild om alle puzzelstukjes van de festivals te leggen. Red Pers sprak met Bas Jansen om een kijkje achter de schermen te krijgen. Hij is boeker bij Mojo, en als lid van twee programmacommissies is hij betrokken bij het samenstellen van festivalline-ups.

Hoe gaat het samenstellen van line-ups in z’n werk? 

‘De commissies worden door Mojo zelf samengesteld op basis van waar je muzikaal de meeste aansluiting hebt. Ik zit bijvoorbeeld in de commissie van Lowlands en Down the Rabbit Hole. Hier heb je een breed scala aan genres en wil je variatie; je wilt niet elke avond een gitaaract, niet elke dag alleen maar mannen op het podium en ook niet uitsluitend hiphop. Het is een constante puzzel om die balans zo goed mogelijk te krijgen.’  

‘Grote artiesten moeten hun tours ruim van tevoren plannen, omdat er veel meer logistiek bij komt kijken. Dus ze gaan ook gewoon een afweging maken: wat is de beste route? Ze reizen met meerdere trucks vol apparatuur, terwijl een kleinere band vaak alleen een versterker en een paar gitaren in een busje meeneemt. Vaak heeft het natuurlijk ook met financiële prikkels te maken. Wie betaalt het meest? De grote acts, die in arena’s spelen, weten nu al wat ze in 2027 gaan doen.’ 

‘De allergrootste artiesten hebben festivals niet meer nodig om zelf veel kaarten te verkopen. Veel acts kunnen tegenwoordig moeiteloos meerdere avonden de Johan Cruijff Arena vullen. Een artiest als Taylor Swift is simpelweg te groot voor Lowlands. Wij kunnen dat niet faciliteren, tenzij ze bereid zou zijn om voor een tiende van haar normale gage te spelen, en dat gebeurt natuurlijk niet.’ 

De grote festivals beginnen dus aan de bovenkant. 

‘Bij festivals als Lowlands, Down Rabbit Hole en Pinkpop komt de bovenkant logischerwijs als eerste. Daarbij zoek je de hotte artiesten op een iets lager niveau die je ook niet wil missen omdat er concurrentie is. Er zijn concurrerende festivals in zowel Nederland als wereldwijd. Er zijn maar drie dagen waarop je een artiest kan uitnodigen. Als je te laat bent, omdat je te lang gewacht hebt of omdat je denkt ‘ik zie het nog wel’, kan je artiesten verliezen.’ 

‘Agenten bieden artiesten ook aan: ‘Deze band heeft een nieuw album. Wat stellen jullie voor? Bij welk festival zou die het beste passen? Onze eigen festivals zijn geschikt om nieuwe artiesten te introduceren. Je kunt bijvoorbeeld om drie uur ’s middags in de X-ray, één van de Lowlandspodia, staan met een geweldige show voor 600 man.’

‘Voor sommige artiesten geldt: “Ga nou in godsnaam iets eerder spelen of in een iets kleinere tent, want dat is echt beter voor je show en voor het festival.” Niet iedereen heeft er het meeste baat bij om om 22:00 uur op het grootste podium te staan, soms werkt muziek beter op een kleiner podium.’

Wanneer is een artiest klaar voor de mainstage? 

‘In het najaar is het clubseizoen en dan gaan we zoveel mogelijk shows bijwonen. We reizen over de hele wereld naar festivals als South by Southwest of Reeperbahn om te zien hoe artiesten het doen. Soms zie je artiesten op een kleiner podium en maak je een afweging: “Deze artiest is klaar om naar een groot podium te gaan.”‘

‘Soms zie je dat een artiest in Nederland nog niet zo groot is maar wel in hun eigen land, bijvoorbeeld Australië, al festivals afsluit. Dan ga je er van uit dat zo’n artiest de productie en ervaring heeft. Je kijkt hoe vaak ze spelen, waar ze geboekt worden, op welke andere festivals en op welke posters ze staan. Soms is het een gevoel van: “Dit kunnen we nog groter neerzetten dan het al is.”‘

Gaat er ook wel eens iets mis?  

‘Omdat je met zoveel mensen met verstand van zaken aan tafel zit, gebeurt het niet snel dat het misgaat. Maar het is wel zo dat je soms denkt een hele mooie line-up te hebben en dat de kaartverkoop niet goed genoeg loopt. Elk jaar gebeurt het. Dan vraag je je af of je misschien teveel hebt betaald, of te laat of te vroeg hebt geprogrammeerd, of dat we de populariteit van een artiest hebben onderschat.’ 

‘Elk festival is weer anders. Voor Lowlands is het de laatste jaren relatief makkelijk om kaartjes te verkopen, zelfs zonder een volledige line-up of met maar een klein beetje bekendmaking. Mensen willen er graag bij zijn, er zit een bepaalde hype achter. Maar dat is soms ook spannend voor een festival, want als je uiteindelijk niet het publiek op het terrein hebt wat bij de line-up past, dan verlies je invloed.’ 

Zie je veranderingen in de festivalwereld? 

‘Er zijn inmiddels veel meer festivals bijgekomen. Niet alleen in Nederland maar ook in Europa en zeker ook in Amerika. Dat is natuurlijk een enorm land waar veel artiesten vandaan komen, maar ze hebben daar niet dezelfde festivalcultuur als in Europa. Festivals zoals Glastonbury, Pinkpop en Roskilde liepen echt voorop. Amerika heeft wel veel geld en artiesten dus de concurrentie is veel groter geworden. In zo’n weekend als Lowlands kunnen artiesten bijvoorbeeld ook ergens anders een heel mooi weekend boeken voor meer geld.’

‘Festivals zijn wel echt anders dan 25 jaar geleden; ze zijn veel meer mainstream geworden. Dat is fijn omdat het zorgt voor meer festivals en we mooie dingen kunnen maken met leuke mensen. Toch mis ik soms een beetje de tegencultuur. Vroeger, toen ik op de middelbare school zat, waren er altijd wel een paar alto’s die spijbelden om naar Lowlands te gaan. Nu is het meer voor iedereen en dat is prima, maar ik vind dat je er als festival voor moet waken dat je inwisselbaar wordt. Het mag soms best schuren. Vroeger kon je je ook niet voorstellen dat festivals zo’n hoog serviceniveau zouden hebben in Nederland met lekker eten en alles wat je kunt drinken. Vroeger was het gewoon bier en friet, nu heb je sushi en trek je je mooiste kleren aan.’ 

‘Wat ik hoop, is dat festivals ook een mooie tegencultuur blijven en dat het een goede mix blijft van populaire artiesten. Festivals moeten wel uniek blijven zodat niet iedere line-up in Europa hetzelfde is.’ 

Eindredactie door Maria Groot